Paul Outerbridge: "The Dutch Girl"

Paul Outerbridge: "The Dutch Girl", 1936,

55 x 40,4 cm, Cleveland Museum

Paul Outerbridge (1896-1958) was een modernistische Amerikaanse kunst-, mode- en reclamefotograaf. Hij studeerde begin jaren twintig aan de school van Clarence Hudson White en verbleef daarna enige tijd in Parijs waar hij bevriend raakte met Marcel Duchamps en May Ray. In de jaren dertig was hij een der eersten die experimenteerde met kleurenfotografie.

Outerbridge schreef talrijke boeken en essays over fotografie, niet alleen technisch, maar ook filosofische meditaties over zijn favoriete onderwerpen: vrouwelijke schoonheid en naaktfotografie. De Franse neo-klassieke schilderkunst uit de achttiende eeuw, met Ingres als belangrijkste exponent, vormde een belangrijke inspiratiebron voor hem. Voortdurend zocht hij naar ongewone combinaties, strevend naar een optimale balans tussen klassieke schoonheid, naïeve onschuld en sensualiteit.

Een van de werken waarin de opvattingen van Outerbridge over naaktfotografie het best tot uitdrukking komen is een foto die hij in 1936 maakte tijdens een verblijf in Nederland, waar hij naartoe was gekomen om de Hollandse meesters en in het bijzonder Vermeer te bestuderen. Hij maakte er bovenstaande foto van een jong meisje met enkel een Volendamse kanten hul op haar hoofd en een deken over haar benen. Haar bedeesde ogen vallen deels in de schaduw, alsof ze zich een beetje schaamt. De punten van het kapje staan juxtapositioneel tegenover haar borsten, die net de andere kant op wijzen dan haar kijkrichting. Haar armen vormen een soort van ovaal, waarbij haar handen weer gespiegeld lijken ten opzichte van het kapje. De achtergrond is egaal, in een soort Hollands zeeblauw, en straalt een rust en sereniteit. In een brief naar huis prees Outerbridge “Het meisje met de parel”. Die bewondering is duidelijk herkenbaar.

Het werk van Outerbridge week in de jaren dertig steeds meer af van modernistische collega’s als Man Ray, Edward Weston en André Kertész, die hun onderwerpen steeds meer abstraheerden. Het zou ook ondenkbaar zijn geweest dat deze fotografen zouden zijn overgestapt op kleurenfotografie. Outerbridge echter wilde in de jaren dertig dichterbij komen en zag mogelijkheden in het gebruik van kleur. Zijn naaktfoto’s leken evenwel te dichtbij te komen. Begin jaren veertig ontstond er een schandaal over zijn werk, waarna hij zich in 1943 uit de fotografie terugtrok. In 1958 overleed hij aan longkanker.