 |
| Eve Arnold, “Marilyn reads Ulysses”, 1953 |
Fotografe Eve Arnold vanaf 1951 een groot aantal fotoreportages van Marilyn Monroe. Haar foto’s van Marilyn die het door velen als onleesbaar bestempelde Ulysses van James Joyce leest zijn misschien wel het bekendst. In 1993 schreef Richard Brown, literatuurprofessor aan de Universiteit van Leeds, de bejaarde fotografe een brief. Hij was benieuwd of Marilyn het boek echt aan het lezen was, of dat ze dat alleen deed voor de fotosessie. Arnold antwoordde hem als volgt:
“We waren aan het werk op een strand bij Long Island. Ze kwam de dichter Norman Rosten bezoeken... Ik vroeg haar wat ze aan het lezen was toen ik haar op kwam halen (ik probeerde me een voorstelling te maken van hoe ze haar tijd doorbracht). Ze zei dat de Ulysses in haar auto had liggen en dat ze er al een hele tijd in aan het lezen was. Ze zei dat ze van het geluid ervan hield en dat ze het hardop voor haarzelf las om er goed wijs uit te worden - maar ze vond dat het maar moeilijk vlotte. Het lukte haar niet om lang achter elkaar door te lezen. Toen we bij een plaatselijk speeltuintje stopten om een paar foto’s te maken pakte ze het boek en begon te lezen, terwijl ik het filmpje inzette. En natuurlijk begon ik haar te fotograferen. Het was altijd een gezamenlijke inspanning van de fotograaf en het model, in haar geval - maar vooral toch met de meeste inbreng van haar”.
Het beeld van het domme “diamonds are a girls best friend” blondje met het zwaar literaire boek verrast. Hoewel Monroe natuurlijk lang niet dom was. Ze verkeerde in intellectuele kringen en was gehuwd mat toneelschrijver Arthur Miller. Maar toch! Het gebeurt elke dag en eigenlijk willen we het niet geloven. Het past niet.
Ik wil het graag geloven. De ongewone combinatie intrigeert me, zozeer dat ik mooie intelligente dames, met veel aandacht voor hun uiterlijk en een hoog kletsgehalte, oneindig veel interessanter vind dan intellectuele sloddervossen die alleen maar over dingen kunnen praten die er toe doen. En misschien is dat ook wel een stukje zelfbescherming. Ik moet ook een beetje bij het leven blijven. Anders zit ik alleen maar in de boeken en zou ik me suf redeneren. En ik houd van mooie vrouwen, ook dat natuurlijk.
Lang geleden heb ik Ulysses gelezen, aan een stuk door. Erop terugblikkend kom ik tot de conclusie dat de manier waarop Marilyn het las misschien wel de enig mogelijke is: niet aan een stuk door maar episodisch, af en toe een stukje. Ik heb een nieuwe vertaling en af en toe herlees ik wat, kleine stukjes, dwars door elkaar. En dan denk ik een beetje haar.
