 |
| George Grosz, “Daum heiratet ihre pedantische Automat George”, Waterverf en inkt op papier, 42 x 30,2, Berlinische Galerie. |
De duiding van het schilderij in het licht van Grosz’ kersverse huwelijk is lastig. Volgens uitgever Wieland Herzfelde presenteerde Grosz het huwelijk hier als “een toestand die zich tussen bruid en bruidegom nestelt als een schaduw, ertoe leidend dat, ertoe leidend dat op het moment dat de vrouw haar verborgen verlangens mag tonen en haar lichaam ontbloot, haar echtgenoot zich doodkalm overgeeft aan theoretische wiskundige problemen”.
George wordt afgebeeld als een afstandelijke emotieloze computer, de kunstenaar als machine. Daum lijkt aarzelend maar vol begeerte, als een volledig mens. Het schilderij zit vol tegenstellingen, ook qua stijl: klassieke delen wisselen af met abstracte, de computer is opgebouwd als collage. Sensualiteit en emotie staan tegenover desinteresse en mechanische functionaliteit. Boodschap is dat het zelden gaat matchen in een huwelijk. Man en vrouw leven naast elkaar, zelden met elkaar.
Merkwaardig is dat Grosz het werk maakte op het moment dat hij in het huwelijk trad. Het doet me denken aan het gedicht “Het huwelijk” dat Elsschot schreef vlak voor zijn eigen huwelijk:
Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad
staan wetten in de weg en praktische bezwaren,
en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,
en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.
Klaarblijkelijk hebben jonge mensen vaak weinig vertrouwen in het huwelijk. Ze lijken bang. Niet terecht weet ik nu. Het kan ook meevallen. Meer dan dat. Daum en George zijn best te matchen. Beter nog dan twee van dezelfde.
