 |
| Lucian Freud, “Big Sue”, 1995, in 2008 voor 33,6 miljoen dollar verkocht bij Christie’s, aan Roman Abramovitsj. Sue Tilley, voormalig nachtclub kassière, kreeg 25 pond voor het poseren en mocht niet op vakantie omdat ze dan misschien bruin zou worden. |
Lucian Freud was geen aimabel mens. Vaak was hij grof en agressief. In brieven kon hij kwetsend zijn en was hij soms ronduit bedreigend. Soms kon hij vanuit het niets mensen aanvallen, ook fysiek, steeds zonder excuses te maken. Toen hij tachtig was werd hij opgepakt omdat hij in de supermakr met een andere klant op de vuist was gegaan. Doorgaans bewoog hij zich in hele hoge of hele lage kringen, royalties, chicque vriendinnen aan de ene kant, gangsters en bookmakers aan de andere kant, maar mensen uit de middenklasse werden genegeerd. Die waren niet interessant.
Freud beschouwde zichzelf als een bioloog, een observerende wetenschapper, net als zijn grootvader. Hij had weinig op met schilderijen die beminnelijk waren of harmonieus pretendeerden te zijn, had een afkeer van “valse gevoelens”. Hij cultiveerde wat hij noemde een “agressieve antisentimentaliteit” en hield bijvoorbeeld niet van Vermeer. Zijn figuren zijn altijd gescheiden afgebeeld, zonder interactie. Afstand. Hij was wars van “ideeen” in de schilderkunst en gebruikte geen symbolen. Aanvankelijk schilderde hij met grote precisie, maar later stapte hij over op penselen met varkenshaar en werden zijn werken grover, instinctiever. Naar eigen zeggen deed hij dat omdat hij in de kritiek geprezen werd om zijn zorgvuldige manier van werken, uit dwarsheid dus.
De latere naaktportretten van Freud bevatten een boodschap over sterfelijkheid, een aankondiging van wat gaat komen. Ze zijn verre van vleiend en op geen enkele wijze erotisch en daarmee evenmin pornografisch. “Je moet wel een hele gestoorde schooljongen zijn om met succes te masturberen op een boek met Freud-naakten”, schreef Julian Barnes. Freud zelf gaf aan dat het hem niet ging om gelijkenis, maar om een intensivering van wat hij waarnam. Hij schildert hompen vlees, bleek, vol vouwen en rimpels. Zijn modellen zijn inert, passief en bloedeloos, angstig zelfs, soms bijna paniekerig. Freud wilde vrouwen overheersen. Ooit zei ooit hij tegen Raymond Chandler dat een vrouw zich pas aan je onderwerpt als ze anale seks met je heeft gehad. Die uitspraak laat me niet meer los als ik naar zijn naakten kijk. Ik blijf me ongemakkelijk voelen bij zijn late portretten, maar waarschijnlijk zit daar precies de fascinatie.
 |
| Een ateliefoto om af te sluiten, met Kate Moss als model, en om te laten zien wat hij ervan maakte, als een spiegel naar de toekomst. |
