Spoorwegen in de negentiende eeuw

Spoorwegenkaart Europa 1863

Al decennialang struin boekenwinkels af, terwijl mijn vrouw de kledingzaken binnenschiet. Ik denk eind jaren tachtig zag ik in Antwerpen een prachtige uitgave met spoorwegkaarten uit de negentiende eeuw. Ik zie het enorme boek nog zo liggen. Bij het bladeren werd ik gegrepen door de kaarten van spoorwegen in Rusland, vooral ook omdat ik toen vol in de klassieke Russische literatuur zat. Alsof ik zelf zo op de trein kon stappen. Maar het boek kosten vijftig gulden (!), ik had net al wat meegenomen bij De Slegte, en ik liet het liggen.

Jarenlang heb ik vervolgens nog gezocht naar dat boek, natuurlijk nooit meer gevonden. Ook later op internet niet, niet zo mooi in elk geval, niet zoals het boek uit Antwerpen in mijn geheugen stond gegrift, en vaak ook veel te duur. Sinds enkele jaren ben ik nu gestopt met zoeken. Alle kaarten zijn inmiddels op internet te vinden. Een wereld op zichzelf. Bovenstaande kaart heb ik regelmatig bekeken bij het lezen van Europeanen van Orlando Figes, waarin de reizen van Toergenjev en Pauline Viardot door het Europa van 1840-1870 worden beschreven. Liever had ik natuurlijk die uitgave uit de Antwerpse winkel erbij gehad, maar je kunt nu eenmaal niet alles hebben in het leven.