Piet Meiners: “De waterdrinkers“

 

Piet Meiners, “Les Buveurs d’Eau”, 1884,
74 x 79 cm, olieverf op doek, particuliere collectie

Piet Meiners (1857-1903) schijn een eenzelvige figuur te zijn geweest. Vanaf eind 1886 bezocht hij regelmatig de Ewijkershoeve, het zomerverblijf van de familie Witsen en ook wel de “tuin der Tachtigers genoemd. Als ‘s-winters iedereen wegging bleef hij alleen achter om voor de planten en de dieren te zorgen. Hij zou altijd een eigen koers blijven varen, sober, met veel aandacht voor eenvoudige motieven. Hij exposeerde weinig: zijn eerste solotentoonstelling was in 1903 bij de Rotterdamse kunstkring, waarbij Jan Veth hem roemde om zijn “delicate toonvoering en onbevangenheid van zien”. Kort daarna viel hij van zijn fiets en kwam te overlijden.

Zelfportret, ca 1884

Het stilleven “Les Buveurs d’Eau” (de waterdrinkers) verwijst naar een roman van de onder de Tachtigers populaire Franse schrijven Henri Murger uit 1853-1854, over een kleine kunstenaarsgemeenschap die in de grote stad probeert een volstrekt onafhankelijk leven probeert te leiden, wars van elke modieuze trend en commerciële binding. Het was een groep hardnekkige solitairen die genoeg meenden te hebben aan een contemplatief leven. Door hun zelfgekozen isolement gebeurt er echter niks en eindigde hun idealistische wereld bij de muren van hun atelier.

Meiners moet zich in Murgers roman hebben herkend. Hij schilderde het stilleven in Arnhem, waar hij na zijn roerige academietijd was neergestreken en nog voor zijn aansluiting bij de kringen van de Tachtigers. Het laat de sobere realiteit van het kunstenaarsleven zien, op een zolderkamer met troosteloos uitzicht, droog brood en enkel een karaf met water te drinken (“nooit geld voor wijn”). Dat het om zijn eigen leven ging laat Meiners niet alleen zien door de pijp linksonder, die op veel van zijn werken terugkeert, maar ook- als je goed kijkt - door zijn beeltenis te schilderen in de spiegel: met de rug naar de buitenwereld gekeerd leest hij een boek, denkelijk “Les Buveurs d’Eau”.

Ik had het ook zelf kunnen zijn! In gedachten dan...