 |
| Marc Chagall, “Boven de stad”, 141 x 197 cm 1918, Tretjakov Gallerij Moskou |
Bella Rosenfeld (1895-1944) werd geboren te Vitebsk in een vooraanstaande en welgestelde traditioneel-joodse juweliersfamilie. Vitebsk was ook de geboorteplaats van Marc Chagall. In 1909 ontmoette ze hem bij haar vriendin vriendin Teya Brahkman, toen hij op thuisbezoek was vanuit St. Petersburg, waar hij studeerde in het atelier van Léon Bakst. Het was liefde op het eerste gezicht.
Bella schreef later in een boek over haar eerste ontmoetingen met Chagall dat ze “zwijmelde over zijn pijpenkrullen, door de hypnotiserende blik van zijn grijsgroene ogen en de als lampjes tussen zijn lippen oplichtende tanden”.
Chagall schreef in zijn autobiografie: "Haar stilte is de mijne, haar ogen de mijne. Het is alsof ze alles weet over mijn jeugd, mijn cadeau, mijn toekomst, alsof ze door me heen kan kijken".
Tijdens een verblijf van Chagall in Parijs, van 1910 tot 1914, op zoek naar de grote erkenning, begon hij Bella vreselijk te missen. Hij keerde terug trouwden haar in 1915. Ze vestigden zich in Sint-Petersburg, waar in 2016 hun dochter Ida werd geboren. Talloze keren zou hij haar schilderen. Uit elk van deze werken blijkt hun bijzondere liefde voor elkaar.
In Boven de stad uit 1918 zien we Bella en Mark Chagall zwevend boven de houten huizen en stallen van Vitebsk, waar ze beiden opgroeiden. Ze houden elkaar innig vast, verstrengeld, intiem, als geliefden in een droom, vluchtend in hun liefde. Wat beneden hen gebeurt boeit niet, is hen onverschillig. Het alledaagse, klein. Linksonder, bij het hek, zit iemand te poepen. Hoe schrijnend het contrast met de elegante schoenen van de mooie Bella, haar chique kleren, haar prachtige ogen, het enige dat telt voor de maker, de schilder, haar man.
In 1923 vluchtten de Chagalls voor de Bolsjewieken naar Frankrijk, in 1941 vluchtten ze andermaal, nu voor de Duitsers, naar de Verenigde Staten. Daar overleed Bella in 1944 aan een virusinfectie, waar vandaag de dag ook weer mensen aan overlijden. Jeroen Krabbé zoekt Chagall, ik denk aan Bella, altijd op de vlucht, bang voor de boze buitenwereld, samen met haar Marc, maar samen gelukkig bij elkaar. Het enige dat telt. Ook vandaag. De wereld wordt klein. Er is weinig veranderd.
