Bert Teunissen, “La Alberca, nr. 6, 1/3/2005”, locatie Spanje |
In 1906 startte fotograaf Bert Teunissen (1959) met zijn unieke project “Domestic Landscapes”. Een foto die hij toen min of meer toevallig in een huis in Frankrijk maakte, was daartoe de aanleiding. De compositie en lichtinval zoals die zich als vanzelf aandiende in de oude boerenwoning fascineerde hem en deed hem besluiten tot een enorme reeks die uiteindelijk zou resulteren in 790 beelden van mensen in woningen die vele generaties lang door dezelfde familie werden bewoond. Hij reisde ervoor doorheen heel Europa.
Teunissen was verbaasd over de veelal prachtige lichtinval in de oude woningen die hij bezocht en fotografeerde. Hij besefte dat dit te maken had met de specifieke architectuur van huizen die gebouwd werden voordat het elektrisch licht haar intrede deed, gericht op een maximale inval van daglicht. De sfeer deed hem denken aan elementen uit zijn vroegste jeugd. Van dezelfde leeftijd herken ik dat gevoel. Ik weet alleen niet of het iets is om naar terug te verlangen. Het heeft ook iets beklemmends, een gevoel van niet los kunnen komen van je wortels.
De foto’s van Teunissen doen ook denken aan de oude Hollandse meesters, die een vergelijkbare lichtinval overbrachten op hun doeken. Die huizen moeten er toen al gestaan hebben. Teunissen stelt dat hij vooral ook een manier van leven wilde vastleggen die gedoemd was te verdwijnen, mede door de gestandaardiseerde woningbouw en sociale verschuivingen. “Hier komen wij allemaal vandaan”, zegt hij erover. Hij wijst op de veranderende publieke opinie over het leven en de druk om het anders te doen. Ikzelf zie het vooral als een stap naar voren die van binnenuit wordt gedreven.
Prachtige foto’s van een verdwijnende wereld, maar voor mij zonder echte nostalgie. Daar willen we niet meer terug naartoe.