  |
| Maurzio Cattelan: “Him”, 2001, h 101 cm, achteraanzicht |
Aan het einde van de gang zie ik een knielende figuur. Zijn gezicht is gericht op de wand tegenover. Ik nader hem van achteren, voorzichtig om hem niet te storen. Het lijkt een schooljongen in gebed, rechtop, de haren kort opgeschoren, keurig jasje met laarzen, in de stijl van de jaren dertig. Als ik echter naderbij komen, ter hoogte van de figuur en er voorbij, ontdek ik het gezicht van Adolf Hitler, de handen gevouwen, enigszins te hemel kijkend, in contemplatief gebed.
De Italiaanse, in New York werkende - en katholiek opgevoede - kunstenaar Maurzio Cattelan maakte met deze plastiek in 2001 een van de meest spraakmakende kunstwerken van deze eeuw. Hij titelde het “Him”. “Hitler is pure angst”, zei over zijn onderwerp, “hij vertegenwoordigt verschrikkelijk leed. Het doet zelfs pijn zijn naam uit te spreken. En toch heeft hij mijn geheugen veroverd, hij leeft in mijn hoofd. Het is een taboe dat er niet uit wil. Hitler is overal. Jagend op de essentie van de geschiedenis. En toch is hij ondefinieerbaar, niet reproduceerbaar, verpakt in een deken van stilte”. Cattelan sluit aan bij die deken van stilte. Hij zet aan tot contemplatie over het monster en de gevolgen van wat hij deed. Ook Hitler is een ooit een onschuldig knielend jongetje geweest. Kan iemand als Hitler ooit vergeven worden?
Cattelans kunst wordt doorgaans provocatief genoemd, maar zelf was hij het met die kwalificatie niet eens: “ik denk dat de werkelijkheid veel provocerender is dan mijn kunst. Ik neem gewoon over, leen stukjes uit de alledaagse werkelijkheid. Als je denk dat mijn werk provocerend is betekent dat dat de werkelijkheid provocerend is, alleen reageren we er niet meer op. We geven geen aandacht meer aan de manier waarop we in het leven staan. We zijn verdoofd”. Cattelan ageert tegen huichelarij en de vanzelfsprekendheid waarmee we de dingen in de wereld aanvaarden. Hij confronteert. Noem het provocatie of iets anders. Het blijft wel hangen. Bij mij in elk geval.
In 2016 werd Cattelans “Him”, na talloze keren in musea te zijn tentoongesteld, door eigenaar-verzamelaar Massimo de Carlo uit Milaan voor een recordprijs van 16,2 miljoen euro verkocht aan een particulier. Voor de veiling liet Christie’s, hoogst uitzonderlijk, een aparte catalogus maken.
 |
| Foto van “Him” uit de catalogus bij de Christie’s veiling, 2016 |
