Breitner: “De Gele Rijders in het Duin”, 1885-1886

Je kunt maar een beperkt aantal boeken lezen in je leven. Misschien een paar boekenplanken vol, that's it. Zaak is om je keuzes met zorg te maken. Mijn ervaring is dat het helpt als een boek al even gelegen heeft. Als het de tand des tijds heeft doorstaan en nog steeds geldt als meesterwerk, heb je betere kansen.

Tussen alles wat ik de laatste jaren heb gelezen heb ik de beste herinneringen aan werken als “De Radetzkymars”, “L’Éducation Sentimentale”, “The Portrait of a Lady”. Waarom zou ik doorsnee hedendaagse schrijvers lezen als er nog zoveel wereldliteratuur te ontdekken valt. Wie leest nog zulke boeken? Maarten het Hart schreef ooit dat geen mens “Der Mann ohne Eigenschaften” nog las. Ik heb het gelezen, lang geleden, misschien ook wel omdat ik vond dat het moest, maar ik ben er een wijzer mens van geworden. Het heeft mijn kijk op de wereld mede gevormd. Dat klinkt stoffig, pedant misschien, maar dat is het niet.

Ik citeer uit “De Radetzkymars. Carl Joseph von Trotta is gesneuveld bij het begin van de Eerste Wereldoorlog. Roth beschrijft aan het einde van de roman hoe deze gebeurtenis zijn oude vader, Franz, tot een gebroken man heeft gemaakt:

"Luitenant Carl Joseph von Trotta was allang vergaan of opgevreten door de raven, die toen boven de dodelijke spoordijken cirkelden, maar voor de oude heer Franz von Trotta was het nog altijd of hij het doodsbericht pas gisteren had ontvangen. Het overlijdensbericht zat in de borstzak van het districtshoofd, elke dag werd hij gelezen en in zijn verschrikkelijke versheid geconserveerd, zoals een grafheuvel wordt onderhouden door zorgzame handen. Wat gingen de oude heer Von Trotta de honderdduizend nieuwe doden aan die zijn zoon intussen waren opgevolgd? Wat gingen hem de gejaagde en verwarde verordeningen van de overheid aan die week op week hem bereikten? En wat ging hem de ondergang van de wereld aan, die hij nog duidelijker zag komen dan ooit de profetische Chojniki? Zijn zoon was dood. Zijn taak was ten einde. Zijn wereld was ten onder gegaan."

Daarom lees ik. Dit zijn passages die dicht bij me komen. Zoiets vind ik mooi, hoe vreemd klinkt dat tegenwoordig.