Edward Steichen: “Gloria Swanson”

Edward Steichen: “Gloria Swanson”, 24,1 x 29,9 cm,
Gelatine zilver print, 1924, publicatie in Vogue, 1928

Begonnen als picturalistisch kunstfotograaf, groeide Edward Steichen in de jaren twintig en dertig uit tot een der belangrijkste portretfotografen van de vorige eeuw. Lange tijd gold in het spraakgebruik zelfs de term “Steichenized” wanneer modellen zich door hem lieten fotograferen en transformeren. Met zijn glamoumodelfoto’s voor Vogue en Vanity Fair luidde hij een hele nieuwe fase in de fotografie in, waarbij hij zonder schroom kunstzinnigheid koppelde aan commercie. Hij maakte meer dan duizend portretten, onder meer van Gloria Swanson, Anna May Wong, Marlene Dietrich, Gary Cooper, Greta Garbo, Fred Astaire, Winston Churchil en Audrey Hepburn. Veel van zijn portretten verwierven een iconische kwaliteit en droegen bij aan een framende beeldvorming en bekendheid van de geportretteerden.

Bovenstaande foto van Gloria Swanson uit 1924 is exemplarisch voor Steichens werkwijze. Typerend zijn de soft focus techniek en het versterkte licht-donkercontrast, welke hij had meegenomen uit zijn picturalistische periode. Tegelijkertijd bracht hij door een uitgebalanceerde compositie en door met grafische precisie uitgewerkte belijningen, modernistische elementen aan. Steichen presenteerde Swanson op een wijze zoals niemand haar kende, maar tegelijkertijd wist hij de essentie van haar persoonlijkheid te raken: ondoorgrondelijk, overheersend, intimiderend bijna, maar altijd met allure. Mooi, maar niet voor de poes. Een femme fatale, die zich van achter een sluier aan je opdringt vanuit een onbekende nieuwe wereld die film heette.

In zijn autobiografie herinnerde Steichen zich de dag waarop de foto werd gemaakt: “Na een lange vermoeiende sessie, waarbij Gloria vaak van kleding moest wisselen en ik voortdurend de lichteffecten veranderde, pakte ik een fijne kanten sjaal en hield die voor haar gezicht. Ze herkende het idee meteen. Haar pupillen werden groter. Ze kreeg de blik van een luipaard die vanuit het struikgewas loert op een prooi. Zulke dingen hoefde je niet uit te leggen aan een energieke en intelligente persoonlijkheid als mevrouw Swanson. Haar gedachten werkten snel en intuïtief. In onze samenwerking vond ik steeds de perfecte interactie die nodig was voor mijn beste foto’s”. It takes two to tango. Bijna honderd jaar na dato nog steeds een fascinerend portret. En dat is niet alleen mijn mening. De originele afdruk van de foto werd in 2014 bij Sotheby's verkocht voor 629.000 dollar.

Andere foto's van Swanson door Steichen, sessie 1924