Hammershøi, “Repose”

Vilhelm Hammershøi, “Repose” (Rust), 1905, 49,5 x 46,5, Musée d’Orsay, Parijs

Vilhel Hammerhøi trouwde in 1901 met Ida Ilsted, de zus van zijn vriend en collega-schilder Peter Ilsted. Ida zou talloze keren figureren als zijn model, meestal bezien van op de rug. Het zijn stuk voor stuk juweeltjes van stilte en eenvoud. Een perfectionering van het oeuvre van Whistler, in mijn ogen. Evenaring van Vermeer. Inspiratie voor Hopper. Zeg het maar.

Tijdens mijn eerste bezoek aan het Musée d’Orsay bleef ik lang stil staan voor Hammerhøi’s “Repose””. Naar alle waarschijnlijkheid is het opnieuw Ida, hoewel het net zo goed een huishoudster had kunnen zijn of iemand uit de aristocratische vriendenkring van de schilder. We hebben geen idee wat ze doet, wat ze denkt. Een verfijnd kleurenpalet van grijzen en bruinen accentueert een huiselijke sfeer. De rechte lijnen en strakke hoeken suggereren een soort van protestantse strengheid waaruit de vrouw niet kan ontsnappen.

Geheimzinnigheid, melancholie, eenzaamheid, allemaal kwalificaties die passen en die vaak worden geplakt op het oeuvre van Hammerhøi. Allemaal dingen die ik vaak zoek en herken in de kunst, In muziek, in literatuur. Hammershøi wordt ook vaak beschouwd als een puriteins schilder. Ik zie dat anders. Zeker in “Repose” zie ik iets sensueels, met name in de weergave van de nek, misschien ook wel in combinatie met die gestrengheid die het uitstraalt. Niet voor niks bleef ik er indertijd zo lang bij hangen.