 |
| Van Dongen, “De blauwe japon”, 146 x 114 cm, 1911, Van Gogh Museum |
Van Dongen (1877-1968) vertrok in 1895 naar Parijs. In 1905 exposeerde hij samen met onder andere Henri Matisse een aantal werken tijdens de fameuze editie van de Salon d’Automne waar het fauvisme werd gelanceerd. De fauvisten trokken vooral aandacht door hun felle, complementaire kleurgebruik. Als thema koos Van Dongen in die periode vaak “de vrouw”, die hij ooit “het mooiste landschap dat er bestaat” noemde.
In “De blauwe japon” portretteert Van Dongen op expressieve wijze zijn vrouw Augusta “Guus”Preitinger (1878-1946), levensgroot, in en fel diepblauwe jurk tegen een karmijnrode achtergrond. De bleke teint van haar armen, hals en gezicht contrasteren met de donkere kleuren. De schaduwen op haar armen worden aangegeven met een merkwaardig schelgroene kleur. De onnatuurlijk breed vallende schaduw achter haar deelt het doek compositorisch evenwichtig in tweeën.
Guus poseert in een arrogante en uitdagende houding, met haar rechterhand nonchalant op haar heup, links plukkend aan een grote parelketting. Het diepe decolleté verlengt haar lange hals. Met een uiterst sensuele blik, de ogen half gesloten, een pruilmondje, ziet ze haar man in de ogen als een echte femme fatale. Het geheel heeft iets theatraals en doet denken aan de allegorische vrouwenportetten die Gustav Klimt in dezelfde periode maakte. Net als Klimt ging het hem in zekere zin minder om de portrettering van het model, maar vooral om de algehele uitstraling van werk, waarbij het kleurgebruik bepalend was. In die zin kan de blauwe jurk eerder als het centrale onderwerp worden gezien dan zijn vrouw Guus. De titel van het werk lijkt dit alleen maar te onderstrepen.
