Als aandenken, Ethel

Philip Wilson Steer, Portrait of Miss Ethel Warwick,
1901, National Gallery Kaapstad

In 1901 maakte de Engelse impressionist Philip Steer bovenstaand portret van Ethel Warwick (1882-1951). De oorspronkelijke titel luidde Driekleurig viooltje – als aandenken. Deze zinsnede wordt uitgesproken door de waanzinnige Ophelia in Shakespeares Hamlet, akte IV, scène 5: Hier is rozemarijn, dat is ter herinnering… en dit zijn de driekleurige viooltjes, als aandenken.

Tijdens een waanvoorstelling plukt Ophelia verwelkt onkruid, maar ze denkt dat het kruiden en bloemen zijn met een symbolische betekenis: symbolen voor de voorbije liefde tussen haar en Hamlet, die een tragische wending krijgt nadat Hamlet per ongeluk haar vader Polonius doodt. Ophelia verliest haar verstand en sterft korte tijd later.

Door verdriet ontstane waanzin. Zo kijk ik naar het schilderij. De eigenaren van het schilderij, Sir Edmund Davis en Lady Davis, begrepen het niet. Toen ze het portret in 1936 schonken aan de 'National Gallery' te Kaapstad, wijzigden ze de titel in Portrait of Miss Ethel Warwick en ontnamen ze het schilderij haar poëtische intentie en symboliek.

Tegelijkertijd ontrukt de titel Ethel Warwick aan de vergetelheid. Ze poseerde voor meerdere vooraanstaande kunstschilders, maar er is verder geen enkel portret dat haar naam draagt. Als actrice behoorde ze nooit tot de besten. Mooi blijft ze. Voor mij Ophelia. Ook op de foto. In 1901, ten tijde van haar portrettering, schreef ze in het schetsboek van Steer een klein gedichtje:

O arme, oude W.S.
Ik zou graag je gedachten willen lezen
Je bent zo diepzinnig
Maar als je slaapt
Dan moet je je ook uitkleden, net als wij.