 |
| Hayman Selig Mendelssohn, “Prinses Elizabeth von Hessen-Darmstadt”, 1887 |
De Hessische prinses Elizabeth (Ella) von Hessen-Darmstad (1864-1918) was de tweede dochter van groothertog Lodewijk IV van Hessen-Darmstadt en prinses Alice, de tweede dochter van koningin Victoria van Groot-Brittannië. Elizabeth was ook de oudere zus van prinses Alice, die als Alexandra Fjodorovna (Alix) trouwde met tsaar Nicolaas II. In 1884 huwde ze met grootvorst Sergej Aleksandrovitsj van Rusland (1857-1905), de vijfde zoon van tsaar Alexander II, waarna ze in Rusland ging wonen. Toen haar man in 1905 door een aanslag om het leven kwam trok ze zich steeds meer terug en stichtte zelfs een klooster.
Elizabeth kwam op een tragische manier aan haar einde. Na de Russische Revolutie in 1917 werd ze uit Moskou verbannen en uiteindelijk samen met een aantal andere leden van de keizerlijke familie naar het plaatsje Alapajevsk overgebracht, in de Oeral. Op 18 juli 1918, een dag nadat de tsaar en zijn gezin was vermoord, werden ze ‘s-nachts door de Tsjeka wakker gemaakt en op karren vervoerd naar een industrieterrein. De karren stopten bij een verlaten ijzermijn met een twintig meter diepe schacht. Na eerst te hevig zijn geslagen werden ze hier allen in geworpen. Een van de aanwezige Tsjekisten, Rjabov, verklaarde later dat Elizabeth en de anderen de val overleefden, waarop hij een granaat naar beneden smeet. Na de explosie, zo beweerde hij, hoorde hij Elizabeth en de anderen een Russisch volkslied zingen vanuit de bodem van de schacht. Na nog een tweede granaat naar beneden te hebben gegooid bleef het zingen doorgaan. Vervolgens staken de Tsjekisten maar een grote hoeveelheid sprokkelhout boven de opening in brand. Rjabov zette een bewaker bij het gat en vertrok.
De foto uit 1887, drie jaar na haar huwelijk, is buitengewoon prachtig. Zo dienen prinsessen eruit te zien. Het contrast met de tragiek van haar latere leven is schrijnend. Zoveel schoonheid, zoveel leed. Toch moet ze het toen al een beetje voorvoeld hebben. Kijk even naar haar ogen. Wat gaat er om in haar bevallige hoofdje, denk ik dan. Dat kan geen acteren zijn. Het voelt als Couperus. Als je denkt aan het noodlot is het meestal al te laat.
