 |
| Carl Larsson, “Framför spegeln” (Voor de spiegel), aquarel, 1898 |
Ik was in Falun, Zweden. In het hotel waar ik verbleef hing in de loge een afbeelding van een aquarel van Carl Larsson, “Voor de spiegel”. Larsson schilderde het werk in 1898 voor streekgenoot Anders Zorn, die hem gevraagd had een schilderij voor hem te maken voor 500 kronen, de prijs die toen een beetje gangbaar was voor Larssons werken. Larsson mocht zelf bedenken wat bij Zorn in de smaak zou vallen. Natuurlijk werd het een naakt. Hij plaatste zijn model Louise voor een prachtige spiegel die nog had toebehoord aan de bekende Zweedse actrice Emelie Högqvist (1812-1846), die in de jaren 1830 de maîtresse was van koning Oscar I en twee zonen van hem kreeg. De spiegel stond aanvankelijk aan Larssons atelier aan de Stora Glasbruksgatan te Stockholm, waar hij deze aquarel maakte, om later te verhuizen naar Lylla Hytnäs, zijn zelfgebouwde ideaalhuis in Sundborn, nu behorend tot Falun.
Ik was in Lylla Hynäs. Larssons huis groeide rond 1900 uit tot de ideaalwoning van de de gewone arbeidersklasse, die toentertiid steeds meer aandacht kreeg voor de eigen leefomgeving en het gezinsgeluk, als tegenwicht voor het harde werkmansbestaan. Het zou een revolutie ontketenen in het Zweedse landschap, dat bezaaid raakte met idyllische houten huisjes, meestens in de baksteenrode verf die een restproduct was uit de ellendige kopermijnen. Aangenaam wonen was niet langer het primaat van de hogere klasse. Ook de gewone man zocht zijn geluk, dicht bij huis. En bracht meer gelijkheid dan welk grondrecht dan ook.
Vandaag de dag, als je het verhaal niet kent, is Lylla Hynäs niet meer zo heel bijzonder om te zien. Iedereen zoekt zijn geluk, tegenwoordig. En er zijn zoveel van dit soort huisjes in Zweden. Maar kijk, de spiegel staat er nog steeds. Ik herkende hem meteen van de afbeelding in het hotel. De spiegel is prachtig. Alleen, geen spiegel die hoort bij de werkmansklasse, toch weer iets voor de beter gesitueerden.
| Lylla Hynäs, aquarel van Larsson |
