 |
| Emile Claus, “Meisje aan de Leie”, 1892 |
Ik citeer uit “De Radetzkymars. Carl Joseph von Trotta is gesneuveld bij het begin van de Eerste Wereldoorlog. Roth beschrijft aan het einde van de roman hoe deze gebeurtenis zijn oude vader, Franz, tot een gebroken man heeft gemaakt:
"Luitenant Carl Joseph von Trotta was allang vergaan of opgevreten door de raven, die toen boven de dodelijke spoordijken cirkelden, maar voor de oude heer Franz von Trotta was het nog altijd of hij het doodsbericht pas gisteren had ontvangen. Het overlijdensbericht zat in de borstzak van het districtshoofd, elke dag werd hij gelezen en in zijn verschrikkelijke versheid geconserveerd, zoals een grafheuvel wordt onderhouden door zorgzame handen. Wat gingen de oude heer Von Trotta de honderdduizend nieuwe doden aan die zijn zoon intussen waren opgevolgd? Wat gingen hem de gejaagde en verwarde verordeningen van de overheid aan die week op week hem bereikten? En wat ging hem de ondergang van de wereld aan, die hij nog duidelijker zag komen dan ooit de profetische Chojniki? Zijn zoon was dood. Zijn taak was ten einde. Zijn wereld was ten onder gegaan."
Ik heb mijn ouders overleefd. Zoals het hoort in dit leven. Mijn taak is volbracht. Het is goed zo.
