 |
| Rembrandt, “De Omval”, 1645, ets met droge naald, 16,6 x 22,6 cm, Rijksmuseum Amsterdam |
De Omval is een strook land tussen de Amstel en de Diemermeer, hier door Rembrandt bezien van over de Amstel. Aan de overkant zien we zeventiende eeuwse bedrijvigheid in de vorm van molens, zeilbootjes, een werf en werkplaatsen. Vanaf de oever kijkt een man naar vier beschaduwde figuren, gezeten onder een afdakje in een bootje, breedgerande hoeden op hun hoofd. De roeier en stuurman varen hen onbeschut over het water. De man opmde oever heeft een wapen aan zijn broekriem hangen, maar het blijft onduidelijk wat zijn functies is. Is het een diender? Misschien is het wel een vagebond? De vier mannen in het bootje stralen enige importantie uit. Rembrandt kunnen we het niet meer vragen. We moeten er ons eigen verhaal van maken.
Verborgen in de schaduwvolle lommer van de knotwilgen zien we - verholen, in eerste instantie nauwelijks zichtbaar - een koppeltje. Een vrijend paartje, zo lezen we op het internet. Ze lijken inderdaad ook niet zomaar te rusten. “De vrouw is zeker poezel van lichaam en de man ongetwijfeld vitaal en in de kracht van zijn bestaan, net als degene die hem een eeuwig papieren leven heeft gegeven”, formuleert Aad Kosto, die de romantische versie onderschrijft. Ik blijf echter zoeken naar een verband tussen het openlijke en verborgen tafereel in de prent. Het lijkt me te makkelijk om te veronderstellen dat het toeval is en dat het een los staat van het ander. Er moet iets verloren zijn gegaan in de tijd. En als niemand het weet ga ik het door zoeken meer vinden, vrees ik. Of misschien net wel. Misschien moet ik zoeken in mijn hoofd. Als niemand het nog uitlegt wordt alles reëel.
