 |
| Kiki de Montparnasse met haar vriendinnen Thérèse en Lily. Foto Brassaï. Ca. 1932, MET museum New York. |
De Hongaars fotograaf Brassaï (1899-1984) was aanvankelijk kunstschilder, maar mede onder invloed van zijn vriend en landgenoot André Kértesz (1894-1985) realiseerde hij zich midden jaren twintig, toen hij zich net in Parijs had gevestigd, dat fotografie de ware kunst van zijn tijd was “en de enige manier om de vluchtige impressies die me zo fascineren waarlijk te vangen”. Hij werd de chroniquer van Parijs in de decennia die volgden.
Kiki de Montparnasse (1901-1953), eigenlijk Alice Prin, was een onwettig kind, grootgebracht door haar grootmoeder. Op twaalfjarige leeftijd trok ze naar Parijs om werk te zoeken en ging al snel naakt poseren voor beeldhouwers en kunstschilders. Begin jaren twintig werd ze het favoriete model en muse van Man Ray en kwam terecht in vooraanstaande kunstenaarskringen. Ze bleef echter een vrouw van het volk en kon het Parijse nachtleven en de variété geen vaarwel zeggen. Haar eigen vorm van onafhankelijkheid.
Bovenstaande foto toont Kiki de Montparnasse met haar vriendinnen Thérèse Treize de Caro en Lily, later mme. Jean Dubuffet, vrouw van de beeldhouwer. Lichtelijk beschonken na een zwaar diner bij Lily, liggen ze uitgestrekt op dezelfde divan, Kiki vooraan, in het midden Lily, Thérèse achteraan. De dames protesteerden nadat Brassaï hen aldus aantrof en zijn foto had gemaakt, waarna hij beloofde bij de ontwikkeling alleen hun benen en de terriër uit te monteren. Hij stuurde Kiki later zelfs een foto met alleen hun onderstellen. Uiteindelijk vond hij de foto echter zo geslaagd dat hij zijn belofte verzaakte. De gratiën van Montparnasse, een goddelijk beeld.
Kiki was ook van Man Ray (1879-1976). Ik houd van Man Ray. Heb een prachtig fotoboek van hem. Zijn surrealistische portret van Kiki uit 1926, Noir Et Blanche, is nog steeds schier ongeëvenaard. Haar strakke blanke gelaatstrekken en het donkere masker geven een verdubbelingseffect, als indicatie van de realiteit, aangevend dat we allemaal bestaan uit een bewuste en een onbewuste psyche. De ogen gesloten tegenover het wezenloze masker. Het primitieve tegenover de beschaving.
Kiki koos in zeker zin voor het primitieve. Brassaï ook. Wat is mooi, wat is kunst. Wat heet artistieke expressie. Oordeel zelf. Ook ik zwerf soms op en neer tussen twee werelden. In gedachten dan. En soms in dit blog. Hier mag het.
 |
| Man Ray, “Blanche Et Noire”, Kiki de Montparnasse, 1926, gaver dan gaaf in haar dubbelheid, Getty Museum, Los Angeles |
