 |
| Theo Zasche, “Ringstrassenkorso”, 1908 |
Geert Mak schrijft in zijn “In Europa” over het Wenen van voor de Eerste Wereldoorlog:
Ik zag ergens een groepsportret van de schilder Theo Zasche uit 1908, met alle Weense prominenten gegroepeerd op de Sirk-hoek van de Ring, de hangplaats van de elite tegenover de Opera, volgens pamflettist Karl Graus het ‘kosmische middelpunt’ van Wenen. Ik zie ‘Director Gustave Mahler’ wandelen, ‘Hofoper- und Kammersängerin Selma Kurtz’ zich omdraaien, ‘Erzhertog Eugen’ begroet worden door ‘Fürst Max Egon Fürstenberg’, ‘Baron Othon Bourgoin’ in een auto voorbij tuffen, en zo trekt ‘heel Wenen’ langs.
Mak beschrijft de ondergang van de Habsburgse wereld van aristocratie, ultimo forma belichaamd door het oude Wenen:
Aan het einde van de negentiende eeuw gebeurde er iets vreemds: het werkelijke leven begon onder het verbeelde rijk weg te schuiven. Steeds meer werd het keizerrijk een leeg omhulsel waarin adel en burgerij slechts geloofde omdat er geen alternatief was.
Voorjaar 2019 was in in Wenen. Nu kijk ik naar het nieuwjaarsconcert. Ik constateer dat het alternatief in de twintigste eeuw klaarblijkelijk nooit is gevonden. Zoveel is er niet veranderd. Sommige dingen zijn voor eeuwig. Bijvoorbeeld het Habsburgse keizerrijk. In elk geval het gevoel. Geen vervelend gevoel trouwens, laat ik dat erbij zeggen.
Gelukkig nieuwjaar!
