James van der Zee, “Koppel in bont bij een Cadillac”, 1932 |
James van der Zee (1886-1983) was een Afro-Amerikaans fotograaf, die gerekend wordt tot de Harlem Renaissance. In 1916 opende hij samen met zijn vrouw een fotostudio in Harlem, als eerste zwarte. Hij fotografeerde vooral gewone Afro-Amerikaners, niet zozeer om een statement te maken, of uit emancipatorische redenen, maar vooral, naar eigen zeggen, omdat hij wilde dat de “blacks” die hij fotografeerde zich trots zouden voelen. Trotse ouders, pas gehuwden, trotse winkeliers en chauffeurs, trotse muzikanten, trotse meisjes. Trots op wie je bent. Therapie is hier niet nodig.
Veel van Van der Zee’s portretten kenmerken zich door een zekere glamour. Hij zorgde zelf voor chique kleding, bloemen, mooie meubels en soms regelde hij zelfs auto’s. Vaak vroeg hij zijn cliënten om een houding aan te nemen als filmsterren. De foto hierboven is exemplarisch. Een benijdenswaardig koppeltje in mooie bontjassen staat bij een automobiel en straalt voornaamheid uit, die er feitelijk niet was. Het is 1932, een moeilijke tijd voor de inwoners van Harlem. Er was werkeloosheid, armoe, racisme. Maar toch was er trots. Van der Zee haalde die vakkundig boven en droeg zo bij aan de versterking van het zelfbewustzijn en identiteit van de zwarte bevolking.