William Merritt Chase, “The Keynote”

William Merritt Chase, “The Keynote”, 1915,
50,6 x 40,5 cm, Tate Britain

Ik zag een boek in de winkel, van Veerle Janssens. Het had het hierboven getoonde schilderij op de cover:  “The Keynote” van William Merritt Chase. Chase herkende ik meteen. De titel van het schilderij zocht ik op in de colofon en tekende ik op in mijn telefoon. Het boek legde ik terug, vooralsnog. Thuis wist ik te vinden dat het afgebeelde model waarschijnlijk een van de dochters van de schilder betrof, mogelijk Dorothy, die piano speelde. Verder geen informatie.

We zien een jonge vrouw achter een piano. De compositie is afgewogen. Het model zit in een asymmetrische houding achter de piano, waarmee activiteit wordt gesuggereerd. Ze gaat gekleed in een blauwe jurk met een grote strik, waarvan de toonstelling als een vagelijk schijnsel terugkomt in het sobere kleurenpalet van de rest van het schilderij. De afgebeelde vrouw slaat volgens de titel een grondtoon aan, mogelijk voor iemand buiten beeld aan wie ze les geeft. Chase doet vaker activiteit buiten het beeldvlak vermoeden, net zoals hij ook vaker vrouwen van op de rug bezien afbeeldt.

Op congressen wordt de belangrijkste spreker wel eens “keynote speaker” genoemd. Niemand weet nog wat keynote betekent, maar iedereen snapt meteen dat je deze niet mag missen. Het geeft de grondtoon aan, als de dirigent van een orkest. Misschien raakt Chase hier wel de grondtoon van wie ik ben. Soms voel je het meteen en weet je: dit ben ik. Dit raakt de kern van wie ik ben. De keynote waar ik steeds naar op zoek ben.

Schilderijen in “Rückenansicht” hebben me altijd gefacineerd. Het wordt zomer en ik volg de meisjes vanuit het terras, bezie ze van achteren. Eigenlijk mogen ze niet omdraaien. Niet alleen omdat het meestal tegenvalt, maar vooral om de verwachting in tact te houden. Misschien is dat het wel.

“I think I’m ready now”, 1883