Toulouse-Lautrec, “De wasvrouw”, 1884

     In 1916 voltooide Lenin te Zurich zijn bekende werk “Het imperialisme als hoogste staat van het kapitalisme”. Hij schreef: “Het kapitalisme is niet langer een progressieve kracht, zoals door Marx beschreven. Na de periode van de vrije markt is een andere fase ingetreden, waarin de productie in handen is van grote kartels en belangengroepen die streven naar monopolistische controle”.

     Geen mens leest tegenwoordig nog de werken van Lenin, maar na de bankencrisis, kijkend naar de wereldeconomieën anno 2018, met haar globaal opererende multinationals, klinken deze woorden nog opvallend actueel.

     Met betrekking tot opkomende mogendheden van de Verenigde Staten constateert Lenin anno 1916 dat er geen koloniën meer te winnen zijn en dat ze daarom niet anders kunnen dan hun toevlucht nemen tot militarisering en oorlog “om de markten te behouden”.

     Ook hier is nog niks veranderd. Lenin, net als Marx, zag onontkoombare dialectische ontwikkeling in de samenleving en economie met het socialisme als hoogste vorm. Die laatste illusie hebben we na de twintigste eeuw inmiddels ook wel begraven. Eerder blijft alles hetzelfde, hoe profetisch de woorden van de grote revolutionair ook gebleken zijn.