Some people feel the rain...: Duizend pilaren

Café Mille Colonnes (het hoge gebouw), Rembrandtplein, 1890-1900, Jacob Olie

Ik weet niet waarom, maar zo bij tijd en wijle lees ik graag even in de memoires van Tachtigers. Zoals ik nu weer een deeltje Privé-Domein van Frans Erens uit de kast heb gepakt. Vervlogen jaren. Alleen al om de titel. De weemoed spat eraf.

Een paar keer stuit ik op Café Mille Colonnes aan het Rembrandtplein nr. 11-13, waar de heren zich geregeld troffen. Zou het nog bestaan? Café Mille Colonnes? Wat een mooie naam ook.

Jac van Looij, “In ‘t café”, 1890-95

Het Café schijnt geopend in 1880 door Gerard Heineken, aanvankelijk nog gewoon als Café Mast. Na een uitbreiding naar nummer 15, waar Café Van Hell was gevestigd, werd rond 1890 de nieuwe naam geadopteerd, vanwege de talloze reflecterende spiegels die de zuilen weerkaatsten. Mooie naam. Op de begane grond was café, op de verdiepingen een restaurant en hotel.

Ik kijk naar de foto. Vervlogen jaren. Bruisende jaren. Het was hier dat de kunstenaars zich troffen. Kloos, Verwey. Erens schreef het op. Jacques van Looij, Isaac Israëls en Geert Grauss legden het vast in hun schilderijen. Het ruikt naar Parijs, net als de naam. Mooie naam. Mooi als de memoires van Erens.

Ja, dat ‘zwammen’ op allerlei kamers in de Pijp of in de cafés, bij Willemsen, Mast, Krasnapolsky, de Poort van Cleve. of in allerlei kleine kroegjes van Amsterdam! Wat hebben wij gepraat en wat heb ik gepraat! Wat heb ik betoogd, verklaard, verdedigd, afgebroken! Zó ontstonden de nieuwe begrippen over literatuur en andere kunsten; het broeide toen van alle kanten. Er waren uit Den Haag ook schilders gekomen, Isaac Israels, Breitner en nog anderen. En zij zaten met de literatoren 's avonds in de cafés en zwamden zoals men dat noemt, al is het dan ook met een lelijk woord. (Frans Erens)

In 1920 werd het café-gedeelte van Mille Colonnes volledig afgebroken. Er waren andere plannen. Er kwam een café-cabaret, even nog onder dezelfde naam, en vanaf 1929 zat er lunchroom Heck. Later werd een deel nog gebruikt door het Rembrandttheater. Tegenwoordig is het discotheek Escape. Dat laatste roept geen weemoed op. Tijden veranderen. Namen raken vergeten. Ik weet niet of het beter wordt.