 |
| Bert Stern: Sue Lyon als Lolita, 1960-1961 |
“Lolita, mijn levenslicht, mijn lendevuur. Mijn zonde, mijn ziel. Lo-lie-ta: de tongpunt daalt drie treden het gehemelte af en tikt bij drie tegen de tanden. Lo. Lie. Ta. Ze was Lo, gewoon Lo, als ze met haar één meter vijftig ‘s-ochtends met één sok aan stond. Ze was Lola in een lange broek. Ze was Dolly op school. Ze was Dolores als ze ergens haar naam onder zette. Maar in mijn armen was ze altijd Lolita”
Lolita is een gedicht, een poëem.
Vladimir Nabokovs “Lolita” is een van de mooiste romans van na de Tweede Wereldoorlog. In elk geval het eerste deel. Het tweede deel, waarin Humbert Quilty achtervolgt, is misschien net wat minder. Maar dat zij Nabokov vergeven. Eigenlijk heeft hij nooit iets geschreven dat minder mag heten.
Ik zag eerst de film en las toen het boek. Dat bleek de juiste volgorde. Kubrick had haar een beetje ouder gemaakt, van twaalf naar zestien. Daar kwamen in de jaren tachtig, mijn jaren, nog weinig moralistische bedenkingen bij kijken. Nabokov zal erom gelachen hebben.
Nabokov toont zijn meesterschap door het morele probleem van de leeftijdskwestie naar een ander niveau te tillen. Boven het concrete handelingsniveau uit geeft hij vooral een psychologisch beeld van het meisje achter het seksobject en een empathisch portret van haar aanbidder Humbert. Belangrijk thema, voortdurend voelbaar in de persoon van Humbert, is de drang tot het najagen van lustgevoelens, uiteindelijk zelfs ten koste van andermans leven. Dat is waar het om gaat. Denk aan Epstein en wie nog meer.
En toch blijft de foto prachtig. Waarom niet? Bert Stern (1929-2013) was een flamboyante reclame- en modefotograaf die vanuit de sloppen van Brooklyn in de wereld van de glamour belandde. Hij was bevriend met Stanley Kubrick en maakte tussen 1960 en 1962 een hele serie foto’s van Sue Lyon (1946-2019) in de rol van Lolita. Sue Lyon overleed twee maanden geleden, vlak voor kerst. Veel ouder. Maar in gedachten blijft ze altijd Lolita. Lo-Lee-ta.
