“Als een briesje kwam Rusland mijn leven binnenwaaien”, schrijft Michel Krielaars, “Het was begin jaren zeventig en de VPRO zond De dame met het hondje uit, een Russische zwartwit film uit 1960, gebaseerd op het gelijknamige verhaal van Anton Pavlovitsj Tsjechov”.
Ik ben verbaasd. Ineens weet ik het weer. Ook ik heb die film gezien en herinner met dat een aangetrouwde oom me erop wees. Ome Leon, die eigenlijk Leendert heette. Zelf moet ik dertien zijn geweest, veertien misschien, in elk geval nog veel te jong om de tragiek van het verhaal ten volle te vatten, maar de sprookjesachtige sfeer van het negentiende eeuwse kuuroord Jalta, in de zowel wind van de Zwarte Zee, deed me net als Krielaars beseffen dat ik in die lang verdwenen wereld beter thuis was dan in de mijne. Je wordt zelden te juister tijd geboren.
Al vroeg begon ik aan de Russische klassieken, ook weer onder invloed van ome Leon, en voorgoed werd het Rusland van honderd jaar eerder mijn ultieme toevluchtsoord. En nog steeds lees ik Tsjechov. Mijn oom overleed ten tijde van het verschijnen van nieuwe vertalingen. “Ik weet het niet”, hoor ik hem nog zeggen op zijn sterfbed, “Charles Timmer was mij eigenlijk altijd goed genoeg”. Ome Leon was nog van de oudere generatie. Wie van de nieuwe generatie leest nog Tsjechov, zal hem straks nog lezen? Krielaars leeft nog, hij is een wapenbroeder, net als eerder mijn oom, die weg is. Er komen er weinig meer bij.
