 |
| Chris Marker: still uit “La Jetée, 1962 |
“La Jetée” begint met de tekst “Dit is het verhaal van een man, getekend door een beeld uit zijn jeugd”. De film begint in het post-apocalyptische Parijs van na de Derde Wereldoorlog. Wetenschappers proberen mensen door de tijd te laten reizen, naar het verleden, om de wereldramp te voorkomen, maar dat wil niet lukken. Nodig zijn personen met een sterke, brandende herinnering uit de tijd waar ze naar toe willen. Ze vinden die bij een gevangene. Hij herinnert zich een vrouw op een wandelpier (“La Jetée”) van het vliegveld Paris Orly, vlak voor een verwarrend incident waarbij hij een man ziet sterven, aan het begin van WO III, toen hij nog een kind was. Dit vrouwengezicht staat op zijn netvlies gebrand en dient als drijfveer voor het geheugen. Het stelt de verteller in staat een reis naar het verleden te maken en zich te voegen bij de vrouw van zijn gedachten.
De hoofdpersoon wordt zo diverse keren naar het verleden getransporteerd en er ontwikkelt zich een romantische relatie met de vrouw op de pier. Hij wordt steeds handiger in het tijdreizen. Als hij op een keer doorgeschoten wordt naar de toekomst, om informatie op te halen bij wetenschappers die hem kunnen vertellen hoe hij zijn eigen wereld kan wederopbouwen, merkt hij bij zijn terugkeer dat zijn medegevangenen hem willen vermoorden. De wetenschappers uit de toekomst willen hem helpen, maar hij verkiest naar het verleden te reizen. Hij komt weer uit op de pier, ziet zijn geliefde en wordt vervolgens vermoord. Wat hem zijn hele leven heeft achtervolgde was dus het waarnemen van zijn eigen sterven.
Ik zag “La Jetée” in de jaren zeventig op televisie, als adolescent. Ik werd vooral gegrepen door de beelden van actrice Hélène Châtelain en de andere stemmige foto’s, door de melancholieke sfeer en het droeve einde, zo onconventioneel dat me toen volledig verraste. Beklemmend in schoonheid, zo mooi, zo doorlopend geconcentreerd naar die ene foto in zicht. Tegenwoordig staat het op Youtube. Terugkijkend zie ik het ineens een andere film, andere dingen. Ik ben veranderd. De romantische geest maakt plaats voor beschouwing, afstand, herkenning van betekenis en symboliek. Ik herken de obsessie, mijn fascinatie voor schoonheid, voor mooie vrouwen, mijn fascinatie met het concept tijd, de tijdelijkheid van het leven, de onontkoombaarheid van je eigen dood. Je moet ook niet meer terugverlangen naar je oude beelden, lijkt Marker te zeggen. Uiteindelijk kom je toch niet meer los van het heden.
 |
| “Sometimes he finds a day of happiness” |
