 |
| Johannes Vermeer, “De liefdesbrief”, 44 x 38,5 cm, 1669-1670, olieverf op doek, Rijksmuseum Amsterdam |
“Brieflezend meisje” is naar mijn mening het mooiste interieur-schilderij van Vermeer. “De liefdesbrief” het mooiste in Nederlands kunstbezit, ook al zijn er dat niet veel. Ze lijken wel wat op elkaar. De meeste werken van Vermeer lijken wel wat op elkaar, stijlvol en harmonieus gecomponeerd als ze zijn, een beperkt aantal personen zittend of staand in een interieur.
Vaak hebben de werken van Vermeer geen diepere betekenis, maar de liefdesbrief lijkt daar een uitzondering op: er zijn hier dermate veel symbolische voorwerpen bij elkaar gebracht dat je niet anders kunt dan een onderliggende boodschap zoeken.
Twee schilderijen. Een schip op zee, harde wind, bewolkte lucht. In zeventiende eeuwse teksten werd een schip vaak met een minnaar vergeleken en de zee met de liefde. Het is slecht weer. Op het andere schilderij een wandelaarster van de toeschouwer wegloopt.
Het instrument op de schoot van de vrouw des huizes, dat het midden houdt tussen een luit en een citer, als muziek in het algemeen, werd vaak gezien als een teken van harmonie en huwelijkse liefde. Tegelijkertijd doet de vorm denken aan het vrouwelijk schaamdeel en lijkt het te verwijzen naar zinnelijke liefde. Ook muiltjes werden op zeventiende eeuwse schilderijen vaak gebruikt als motief voor seks en liefde.
De stoffer kan duiden op de noodzaak schoon schip te maken.
Dat lees ik bij Judiths Kiers Wat maken we ervan? De vrouw des huizes krijgt een brief overhandigd door haar wat grijnzend lachende dienstmeid. Wat staat erin? Het gaat over de liefde, zoveel is duidelijk. Van wie de brief de brief afkomstig is en wat erin staat mogen we vervolgens raden. Ik gok dat de minnaar van de dame schrijft dat hij er een punt achter zet, nadat haar boze echtgenoot bij hem verhaal is gaan halen. De echtgenoot kwam alles weten van de dienstmeid, die een dubbelspel speelt en op haar beurt met hém vreemd is geweest. Het huwelijk staat op springen.
Voer voor een aardig romannetje.
