 |
| Illustratie 1984 door Jonathan Burton, wat hier eigenlijk niet passend is |
B.F. Skinner geloofde niet in innerlijke vrijheid. Ook niet in wetenschappelijke en technologische vooruitgang sec. Hij was er van overtuigd dat wereldproblemen alleen oplosbaar waren als het gedrag van mensen veranderde. Toegang hebben tot geavanceerde landbouwtechnieken betekent nog niet dat boeren ze ook gaan gebruiken. We zouden dan ook veel meer het menselijk gedrag moeten bestuderen en van daaruit een omgeving creëren die gewenst gedrag stimuleert. Dat helpt veel meer als straffen.
We maken energie duurder en mensen gaan er bewuster mee om. Niet omdat ze graag in de kou zitten, maar ze worden financieel beloond voor hun zuinigheid. De balans slaat bij de huidige energieprijzen naar het goede gedrag door. Dat helpt. Zo zouden we over de samenleving moeten nadenken. Als mensen bang zijn voor corona laten ze de auto staan en werken ze vanuit huis. Het kan wel! Hele wereldsteden lagen stil tijdens corona! Er is veel mogelijk in de geest van Skinner. Alleen zijn we het zo snel vergeten als de omstandigheden weer veranderen.
Mensen zijn heel goed in dingen doen waar ze eigenlijk geen zin in hebben. Als de beloningsbalans maar naar de goede kant doorslaat. Talloze mensen gaan elke dag naar hun werk terwijl ze er eigenlijk zwaar de balen van hebben. Waarom? Omdat niet naar het werk gaan nog nadeligere consequenties voor ze heeft! Zo maken we voortdurend afwegingen. En dat kun je als uitgangspunt nemen bij de inrichting van een ideale wereld. Dat is geen verkapt communisme, maar gewoon wetenschap, volgens Skinner. Een wetenschappelijke zoektocht naar controlemechanismen. Cultuur is een gigantische oefening in zelfbeheersing.
Ook: culturen die vrijheid en waardigheid voorop stellen zullen het afleggen tegen culturen die overleven voorop stellen. Als we niet allemaal meedoen ziet het er slecht uit!
Zo lees ik wat dwars door mijn oude uitgave van Behind Freedom and Dignity. Een Penguin pocket. Dat is wat ik er nog van weet. Een halve eeuw geleden. Actueler dan ooit.
Opschieten doet het niet.
