Labels

dinsdag 24 mei 2022

Rembrandt, Susenier en de eendagsvlinders

 
Abraham Susenier, “Stilleven met beeld en schedel”, ca. 1635 - 1645

 Van Abraham Susenier (Leiden, 1620 - Dordrecht, 1666/1672) weten we bijna niks. In 1646 was hij lid van het Sint-Lucasgilde te Dordrecht. In het verleden werden veel van zijn werken op grond van zijn signatuur AB S toegeschreven aan Abraham Steenwyck. Susenier maakte vooral stillevens, maar ook landschappen en zeegezichten, in de stijl van Jan van Goyen. Hij gebruikte dure verf, hetgeen kan wijzen op vermogende opdrachtgevers of gerenommeerde leermeesters. Dat is het zo’n beetje.

Allemaal afgeleide informatie. Kleine details die soms iets meer kunnen vertellen, of aanzetten tot speculatie. Zulke details zijn soms ook in Suseniers schilderwerken te zien. In bovenstaand stilleven is bijvoorbeeld een kopie opgenomen van een zelfportret van Rembrandt, waarvan bekend is dat er diverse atelierreplieken zijn gemaakt. Oefenstof. Hoe kwam Susenier aan die kopie? Of heeft hij hem misschien zelf gemaakt en ooit gewerkt in Rembrandts atelier?

In het betreffende zelfportret laat Rembrandt zien dat hij weet hoe hij roem moet schilderen, altijd met bezinning. Opvallend is wat dat betreft het fijnzinnige gebruik van licht en schaduw, de slagschaduw op de achtergrond, de schaduw over de ogen. Door deze elementen is dit portret wel geïnterpreteerd als een Vanitas, net als Suseniers werk, en in verband gebracht met de passage uit Job 8:9 die als antwoord op zijn klaagzangen van zijn vrienden te horen krijgt: “dat wij niets weten; dat wij pas gisteren geboren zijn en ons leven hier niet meer is dan een schaduw” (Van de Wetering, 2005).

We zijn allemaal eendagsvlinders. Net als Susenier, van wie we niks meer weten. Ik vind dat wel mooi.


Rembrandt, “Zelfportret met pluim”, 1635