 |
| Johan Reisang, “Ik ben Nagel”, 2020 |
Ben ik Nagel?
Zo’n veertig jaar geleden las ik Mysterien van Knut Hamsun en het greep me bij de keel. Ik transformeerde. Ik was Nagel in al mijn vezels. Ik werd meegevoerd op een manier die ik later zelden meer heb ervaren, op een wijze zoals het in het leven zelden gebeurt. Misschien is dat voor Hamsun ook wel reen geweest om gaan schrijven. Met een eeuw verschil zijn we uit hetzelfde geboortejaar. In 1920 won Hamsun de Nobelprijs en ik lees zijn acceptatiespeech, hoe hij getroffen werd door de eer die hem ten deel viel, het volkslied te zijner ere:
Het is niet de eerste keer dat ik zo volledig overvallen ben door emoties. In de dagen van mijn gezegende jeugd waren er ook van zulke momenten, welke jongeling heeft ze niet gekend? Nee, de enige mensen aan wie dit gevoel vreemd is zijn die jonge conservatieven die oud geboren zijn, die niet weten wat het betekent in vervoering te raken. Geen erger lot kan een jonge man of vrouw treffen dan voortijdig vastgeroest raken in behoedzaamheid en ontveinzing. God weet dat er ook in het latere leven nog voldoende gelegenheden zijn om in vervoering te raken. Hoezo ook niet? We blijven wie we zijn, zonder twijfel, en dat is ook goed zo.
Altijd ben ik Hamsun blijven lezen. Herlezen. Die jonge conservatievelingen versmaad ik nog steeds. Ik noem geen namen. In de kern ben ik niet veranderd. Nagel? Ik ben te voorzichtig om Nagel te kunnen zijn. De ware vervoering haal ik nog altijd uit boeken. Vooral dan ben ik Nagel. Soms op mijn werk, in verbeelding. Niet in uiterste consequentie. Tegelijkertijd ben ik er nog steeds, ben ik wie ik ben, en is het ook goed zo. Het portret hoeft niet te lijken.
