 |
Joeri Pimenov, “Het nieuwe Moskou”, 1937, 140 x 170 cm, Tretjekov Galerij Moskou
|
Tijdens de hoogtijdagen van Stalin, in het jaar van de Moskouse processen, schilderde Joeri Pimenov “Het nieuwe Moskou”. Vanop de rug zien we een jonge modieuze vrouw die door een bede straat het centrum van de stad binnenrijdt. Ze komt uit de richting van het Djerzjinski-plein, waar Stalins geheime politie met verve haar werk doet, wellicht onderweg naar vertier in het Bolsjoj-theater. We zien nieuw verrezen gebouwen van beton en staal, zoals het Gosplan-gebouw op de achtergrond, als symbool van de nieuwe arbeidersmaatschappij. De statige woningen en bouwwerken uit de zeventiende en achttiende eeuw die we kennen uit de klassieke Russische romans moesten er voor wijken. Ook de prachtige Christus-Verlosserkerk werd met de grond gelijk gemaakt. De Tverstraat werd de Gorkistraat en veertien meter verbreed om de weg naar het Kremlin imposant open te houden. Voetgangers komen uit de net aangelegde metro, de modernste van de hele wereld.
Het lijkt wel New York, denk ik dan, waar McDonnald’s nu uit het Moskouse stadsbeeld is verdwenen. Wat moet ik ervan zeggen?
De droom van Stalin was anders dan die van Poetin nu. Moet ook wel denk ik, want de mensen zijn veranderd. Overal. We geloven niet meer in Utopia. Maar dat wil niet zeggen dat er geen overeenkomsten zijn. De mensen zijn nog steeds niet veranderd. Niet in Rusland. Misschien wel nergens.
En of we niet meer in Utopia geloven weet ik eigenlijk ook niet zeker.
