Labels

maandag 11 december 2017

Lucian Freud: "Meisje met witte hond"

"Girl with white dog", 1950-1951, olieverf op doek, 76 x 101,5, Tate Britain, Londen

Het werk van de neorealist Lucian Freud kenmerkt zich door een sombere mensvisie. Zijn figuren lijken angstig en eenzaam. Zijn naakten maken doorgaans geen enkele aanspraak op schoonheid of fysieke aantrekkelijkheid. In "Meisje met witte hond" drijft hij dit echter nog niet zover door als in zijn latere werk. Het is een portret van zijn eerste vrouw Kitty Garman, een buitenechtelijke dochter van beeldhouwer Jacob Epstein (1880-1958). Op het moment dat Freud haar schilderde was ze zwanger. Kort na voltooiing van het doek zou het huwelijk stranden.

De losse stijl van "Meisje met witte hond" doet enigszins denken aan het werk van Freuds vriend Francis Bacon. De pose is nog klassiek. Kenmerkend zijn wel al de brede, assymetrische ogen van het model en het sobere kleurgebruik. Om te voorkomen dat de verf zich zou vermengen gebruikte hij aparte penselen voor elke kleur en maakte hij ze na gebruik steeds helemaal schoon. De achtergrond is sfeerloos, waarbij hij wel een bijzondere aandacht aan de dag legt voor de textuurweergave.

Het was Freud in zijn portretten nooit te doen om esthetische schoonheid maar om de weegave van de existentiële psychische gesteldheid van het model. Hij schreef ooit dat hij trachtte "de zintuigen te beroeren door de werkelijkheid te imiteren". Daartoe maakte hij intensieve observatiestudies van zijn "object", op basis waarvan hij details selecterde die hij verwerkte in zijn schilderijen. Vaak behoorden zijn modellen tot zijn kennissen- of familiekring.

Goed kijken naar "Meisje met een witte hond" voelt enigszins ongemakkelijk. De blik in Garmans ogen is indringend, starend. Ze weerspiegelen haar ziel en drukken een bangelijke bezorgdheid uit. Wellicht wist ze, zwanger als ze was, op het momentvan schilderen al van Freuds affaire met Lady Caroline Blackwood. De hond, een huwelijksgeschenk, staart de kijker waakzaam, bijna vijandig aan. De net bedekte naaktheid van Garman, met de ontblote borst, zou kunnen suggereren dat er zojuist misschien wel een vrijpartij heeft plaatsgevonden. Er zit verwijt in jegens de schilder. Zijn schuldbesef slaat als het ware overop de kijker.