Labels

dinsdag 26 december 2017

Edward Hopper “Zonlicht op de eerste verdieping”

Hopper: “Second Story Sunlight, 1960, Whitney Museum, NY

Hoppers “Second Story Sunlight” valt direct op door de indrukwekkend strak-geometrische compositie. We zien enkele door fel zonlicht beschenen witgeschilderde houten huizen met repeterende puntige daken en halfgeblinderde ramen, omgeven door een dicht groen bos en een heldere wolkenloze blauwe lucht. Hopper werd altijd gefascineerd door het zonlicht. Ooit zei hij daarover: “het schilderen van zonlicht op de zijkant is eigenlijk het enige wat ik wil”. Het effect van het lage zonlicht wordt in “Second Story Sunlight” versterkt door sterke contrasten met schaduwpartijen. De benadering van licht, schaduw en kleur leidt tit een abstract palet dat in de verte zelfs doet denken aan Mondriaan.

Los van de compositorische kenmerken Hoppers vallen schilderijen altijd op door het aperte anekdotische karakter. In “Second Story Sunlight” zien we twee vrouwen die zonnen op het balkon van een van de huizen. Een oudere in zwart geklede vrouw zit in een stoel en leest een boek. Een jongere vrouw in bikini zit op de rand van het balkon, afgezonderd, schijnbaar geïsoleerd van elkaar. Beiden keren zich naar het zonlicht, koesteren zich erin. Op het eerste gezicht lijkt het een luchthartig oppervlakkig tafereel, zonder bijzonderheden, maar Hopper zorgt er welbewust voor dat het gaat boeien. Er is een aperte psychologische spanning voelbaar. Als kijker wil je weten wat er aan de hand is. Welke verhouding hebben beide vrouwen tot elkaar? Wil de oudere vrouw soms toch iets zeggen tegen de jongere? Zal de mooie zelfverzekerde vrouw in bikini de oudere vrouw dan verder negeren? Langer kijken geeft het werk iets intrigerends en huiveringwekkends. Het roept associaties op met de Amerikaanse pulpromans uit de tijd van rond 1960: grimmige verhalen waarin vaak lugubere moorden plaatsvonden en gruwelijke geheimen werden verzwegen. Het woord is aan de kijker.

Een collega van me kocht ooit een boek van Dicker. Op de cover stond een schilderij van Hopper, “Portrait of Orleans”, uit 1950. Het boek viel wat tegen zei hij, zei hij later. Hij had zich bij de aankoop misschien ook wel teveel laten leiden door de mooie omslag, zo zei hij zelf. Tja. Het schilderij van Hopper was blijkbaar spannender dan het boek. Je moet van goede huize komen om dat als schrijver te overtreffen.