 |
| Twee mannen op het marineschip “Admiraal Kornilov”, 1902 |
Ik lees een boek van Michel Krielaars uit 2017. “Alles voor het moederland”. Er is veel gebeurd dit jaar maar het boekje is nog steeds actueel.
“Moet je luisteren”, laat hij een oudere vrouw zeggen, “tot 1985, toen Gorbatsjovs perestrojka begon, was iedereen in de Sovjet-Unie bang voor elkaar. Als je op een bankje in het park met iemand zat te kletsen, kwam er altijd wel iemand bij je in de buurt zitten om te kijken of je kritiek op het regime leverde. Het zijn juist deze verraders die deze dagen zo terugverlangen naar de Sovjet-Unie”.
Poetin is oud-KGB-er. Hij maakte mensen bang. En iedereen zijn omgeving is bang van hem. Mensen die bang van iemand zijn zeggen alleen dingen die deze persoon welgevallig zijn. En zo wordt Poetin voortdurend verkeerd geïnformeerd. Hij bouwt zijn eigen wereld. Maar toch is hij niet onschuldig. Hij had beter kunnen weten. En tegelijk ook weer niet. Dat is de paradox. Dat is de fascinatie.
Niemand is schuldig in dit leven, zei Tolstoj. Iedereen is schuldig, sprak Stalin. Ik laat dat even tot me doordringen. Dat laatste blijkt toch krachtiger, uiteindelijk.
