 |
| Beelden bepalen je leven. De beelden van de Russische Revolutie, die tot op heden beklijven |
Toen ik nog maar een manneke was, midden jaren zestig, hoorde ik mijn moeder vertellen over tante J., haar jongere zus, die Doctor Zjivago had gezien. En die het zo’n geweldige film had gevonden. Ik was zelf nog nooit naar de film geweest, überhaupt, maar het doorgegeven enthousiasme van mijn tante is me om een of andere reden altijd bijgebleven.
Later zou ik Doctor Zjivago ook zelf meerdere malen zien en ook ik vond het geweldig, de eerste keer toen ik een jaar of zestien-zeventien was. Het meeslepende epos weerspiegelde alle facetten van mijn adolescentenverlangen, de periode beelden van de Russische Revolutie brandden levenslang in mijn ziel. En natuurlijk de rechtschapenheid van Yuri Zjivago, die vooral ook zijn hart volgde naar de ware liefde, hetgeen mij toen het enige doel van het leven scheen. En nog steeds wel misschien. Waarom niet?
Toen ik pas getrouwd was, eind jaren tachtig, huurde ik met mijn vrouw de film, met een soort moviebox, omdat we nog geen videorecorder hadden. Ik wilde dat ook zij hem zag. De film zei iets over wie ik was, moet ik gedacht hebben. In elk geval dacht ik dat zijn hem vast ook net zo geweldig zou vinden. Na afloop was ik echter verbaasd toen ze mijn onverdeelde sympathie voor Zjivago niet bleek te delen. Hij had bij Tonja moeten blijven, vond ze. Lara vond ze een soort van verleidster, ze had het niet moeten doen.
Zo leerde ik weer. Iedereen ziet zijn eigen film. Leest zijn eigen boek. Maakt zijn eigen leven. Iedereen heeft altijd gelijk. Even was ik verbaasd, maar uiteindelijk zette haar reactie me tot denken. Ineens snapte ik ook Strelnikov, op mijn beurt, die het het immense land doorkruist in een speciale trein. Een gebroken hart, het besef dat Lara nooit van hem gehouden bleek te hebben, maakte hem tot een meedogenloze Bolsjewiek.
Ik geloof niet dat ik tegen mijn vrouw gezegd heb dat ze het niet goed zag. Dat moet je nooit doen, ook dat heb ik intussen geleerd. Als andere mensen dat nu ook eens wilden snappen. Wie kan er ooit gelijk hebben, als enige? Zie maar eens te kiezen tussen Lara en Tonja. Iedereen heeft altijd gelijk, elke keuze is altijd terecht, zo lang je er maar in gelooft. Net als Zjivago.
“De waarheid wordt altijd gezocht door individuen”, schreef Pasternak, “Mensen in een groep hebben altijd iets middelmatigs”. Ook dat is waar.
 |
| Geraldine Chaplin als Tonja |
 |
| Jullie Christie als Lara |
