 |
| Hanfstaengl met Hitler en Göring, 1933 |
Ik lees een boek over Duitsland het jaar 1933. In alles hoor ik de actualiteit.
“De democratie kent geen overtuigingen”, beweerde Hitlers persadviseur Putzi Hanfstaengl, “Ik bedoel échte overtuigingen, waarvoor mensen bereid zijn hun leven op het spel te zetten. Dat is Hitlers fundamentele ontdekking en ze vormt het uitgangspunt voor zijn grootse en gewaagde politiek, die altijd de juiste zal blijken te zijn”.
Het volk kent geen overtuigingen. Het volk gelooft wat ze uitkomt, dat wat ze willen geloven. Voorafgaand aan een rede oefende Hitler vaak voor de spiegel. Via een soort zelfhypnose leek hij eerst zichzelf te willen overtuigen. Als dat lukt kun je het volk alles laten geloven. Overtuigingen hebben geen vaste grond meer, springen zo van het een naar het ander, vooral afhankelijk van wie ze verkondigd.
Voorlopig hoeven we ons nog niet echt druk te maken. De populisten van vandaag hebben niet bepaald de gave. Althans niet in Nederland. Maar als het ooit slecht gaat weet ik het zo net nog niet. Laten we er maar niet teveel aan denken.
