 |
Ooit bezat ik de eerste editie van de Winkler Prins, in hele slechte staat, voor 25 gulden op de kop getikt.
In deel 1 stond een lemma over Bakoenin, die bij druk nog gewoon in leven was. Uiteindelijk heb ik de
hele rommel maar opgeruimd, ik meen bij een verhuizing. Je kunt niet alles bewaren. |
Tussen 2009 en 2017 schreef ik meer dan tweeduizend lemma’s op Wikipedia. Na een nare ervaring haakte ik af. In 2020 zette ik mijn bedenkingen over Wikipedia op papier, God weet waarom,, maar zag er uiteindelijk toch maar vanaf om ze te plaatsen op mijn gebruikerspagina. Wie zit er ook op te wachten. Maar hier mag het wel even.
De Nederlandstalige Wikipedia kent inmiddels meer dan twee miljoen artikelen, helaas van sterk wisselende kwaliteit. Die krakkemikkigheid verbetert niet vanzelf. Integendeel. Grootste euvel is het voortdurend doormuteren in lemma’s, zeker niet van lemma’s die in de basis goed zijn. Helaas gebeurt dat bij voortduring, vaak ten koste van de inhoud, maar ook ten koste van de structuur en leesbaarheid. Op de langere termijn is dit misschien wel de grootste bedreiging van Wikipedia. De kwaliteit verbetert al jaren niet meer.De open structuur van Wikipedia heeft goed gewerkt in de opbouwfase, bij groei. Bij twee miljoen lemma’s zou je echter door moeten ontwikkelen naar een fase borging. Dat kan alleen vanuit een andere, meer professionele structuur, bijvoorbeeld door er een serieus redactioneel apparaat omheen te bouwen. Deskundige mensen in dienst nemen. Planmatig verbeteren. Daarvoor is geld nodig, maar op beperkte schaal advertenties opnemen kan snel voldoende middelen verschaffen. Ook kranten hebben 150 jaar lang hun onafhankelijkheid behouden, terwijl ze vol stonden met reclame.Er zijn Wikipedia’s in alle talen. Zelfs dialecten. De Engelse is de meest uitgebreide. Misschien kwalitatief de beste. Wil de Nederlandstalige Wikipedia onderscheidend zijn, dan hoort ze zich met een grotere nadruk te richten op thema’s die voor Nederland en België specifiek van belang te zijn. Als taal het enige onderscheidende is zal haar meerwaarde snel afnemen. Nog even en iedereen leest Engels.Op Wikipedia worden discussies gevoerd over de “E-waardigheid” van lemma’s. Dat zijn een non-discussies. E-waardigheid, zo het bestaat, wordt altijd bepaald door de individuele interesse van de van Wikipedia-gebruiker. En die loopt oneindig uiteen. Nevenfiguren van Kuifje, een kleine eenmalig uitgegeven autobiografie van Antoon Derkinderen. Niemand kan voor de ander bepalen wat E is. Alles is E.Wikipedia vormt meer en meer een pseudo-gemeenschap met gebruikers, bijna allemaal werkend onder pseudoniem, waarvan achtergrond of expertise doorgaans volledig ongewis blijft. Maar deskundig of niet, iedereen kan toetreden, iedereen mag zich overal mee bemoeien, charlatans te over. Dit probleem lijkt binnen de huidige structuur onoplosbaar, waarmee gezegd is dat Wikipedia het huidige niveau nooit zal ontstijgen.De gerechtvaardigde roep om gezaghebbende bronnen te gebruiken is op Wikipedia doorgeschoten in rigiditeit en gestoeld op wantrouwen. Schrijvers worden ter verantwoording geroepen, raken gefrustreerd en haken af. Wat iemand weet of hoe iemand schrijft is niet meer belangrijk. Het enige wat telt is dat je kunt zeggen waar het staat, lees: kunt opzoeken en overschrijven.Wikipedia lijkt soms een speelplaats geworden voor mensen met - kenmerken van - autisme. Ieder zoekt zijn hobby, het zij iedereen gegund. No hard feelings. Nadeel alleen: ze hebben altijd gelijk en voeren met grote vasthoudendheid eindeloze discussies, die niet zelden eindigen in negativiteit. Het is een zichzelf versterkende dynamiek van weinig constructief gekissebis die op geen enkele wijze bijdraagt aan de kwaliteit, maar enkel gericht lijkt te zijn op de bevredigende ervaring van het eigen gelijk.
Zonder pedant te willen zijn. Voor wat het nog waard is.
