 |
| Repin, “Sadko”, 1876, 323 x 230 cm, Russisch Museum, Moskou |
Het verhaal van Sadko, hier ook wel Sinbad genoemd, is bijzonder. Als eenvoudige luitspeler uit Novgorod, verlaat hij vrouw en thuis om de wereld te zien en zijn fortuin te maken als koopman. Hij keert steenrijk terug, maar keer op keer vertrekt hij weer naar nieuwe continenten, tot wanhoop van zijn vrouw. Aan het slot van het verhaal is hij op de bodem van de zee te gast bij de onderwaterkoning om en te praten over een waterverbinding tussen zijn thuisstad en de zee. De onderwaterkoning biedt hem als belangrijke gast een vrouw aan en wil hem een keuze laten maken uit een stoet uitzonderlijke schoonheden die de verschillende landen en volkeren van de wereld verbeelden. Sadko echter kiest de Russische maagd Chernava, die zich verborgen op de achtergrond houdt en zich niet aan hem durft vertonen. Op de terugreis vanuit de diepte der zee dreigen ze bijna te verdrinken, hij raakt bedwelmd, hoort water klotsen in zijn oren en wordt wakker in de armen van zijn vrouw Ljoebova. Hij heeft gedroomd, Chernava heeft zich veranderd in een rivier die hem terugvoert naar de zijn thuishaven. Uit het raam ziet hij dat de Wolga zijn stad verbonden heeft met de zee, waarmee grote voorspoed mag worden verwacht en een gelukkig leven. Nooit meer zal hij nu zijn vrouw verlaten.
Repin schilderde het tafereel in 1876, toen hij als jonge kunstenaar met een beurs voor studie in het westen was, in Parijs, het centrum van de wereld, waar laatdunkend op de toenmalige Russische kunst en cultuur werd neergekeken. Met het schilderij drukte hij zijn trots op zijn vaderland uit. In 1876 exposeerde hij het schilderij zonder succes op de Parijse salon, maar in eigen land werd het vervolgens geroemd en leidde het tot een Sadko-cultus, mede resulterend in de opera van Rimski-Korsakov uit 1896.
Sadko is een schilderij dat sterk afwijkt van de realistische stijl die Repins kunst uit latere jaren zou kenmerken, maar de sprookjesachtige uitstraling blijft iets aanroeren vanuit een verborgen oude oer-ziel, die sommigen van ons nog steeds wel kunnen voelen. Die de Russen denk ik beter kunnen voelen, die ik voel in de Russische ziel. Een mengelmoes van verlangens, verre dromen, rijkdom, vrouwen, maar uiteindelijk altijd toch weer uitkomt bij het begin: koester waar je vandaan komt, uiteindelijk vind je het dicht bij huis. En diep in je oorsprong… nog steeds kan ik het voelen…
