Mevrouw Dalloway zei dat ze de bloemen zelf wel zou kopen.
Ik herlees Mevrouw Dalloway van Virginia Woolf, nu in een vertaling van Boukje Verhey.
Mevrouw Dalloway is een merkwaardig boek waarin heden en verleden eigenlijk niet te onderscheiden zijn, als eigenlijk nooit in het leven. ‘Het verleden dient zich alleen aan als het heden zo soepel verloopt als het vliedende oppervlak van een diepe rivier’, schreef Virginia er zelf over: ‘Dan kun je door het oppervlak in de diepten kijken. Die momenten schenken mij een van de hoogste vormen van voldoening, niet omdat ik dan over het verleden denk, maar omdat ik dan het meest volledig in het heden leef.’
Onze herinneringen zijn geen beelden van een voorbij verleden, maar eerder een intensivering en vervolmaking van het heden. Als psycholoog speel ik vaak met dit inzicht. Pas als je afstand kunt voelen kun je het verleden integreren in je eigen verhaal en rust ervaren. Je eigen geschiedenis boetseren. In één dag. Elke dag weer. Dat is volgens mij de kern van elke traumabehandeling.
Het gaat altijd om verdichting. Nog fragmentje dan maar:
Toch irriteerde het haar, dat dit wrede monster zich in haar roerde! dat ze twijgjes hoorde knappen en hoeven voelde neerkomen, diep in dat dichtbebladerde woud, de ziel; dat ze nooit helemaal tevreden zou zijn, of helemaal gerust, want elk moment kon de bruut zich roeren, die haat, die – zeker sinds haar ziekte – het vermogen bezat haar te bezeren, haar te kwetsen tot op het bot, die haar fysieke pijn bezorgde en al haar plezier in schoonheid, in vriendschap, in gezond zijn, in bemind worden en haar huis mooi aankleden deed wankelen, trillen en buigen alsof er werkelijk een monster aan de wortels rukte, alsof het hele arsenaal van de tevredenheid niets dan eigenliefde was! deze haat!
En nog een:
Ach ja, het zij zo. De compensatie voor het ouder worden, dacht Peter Walsh, terwijl hij met zijn hoed in de hand Regent’s Park uit liep, was simpelweg dit: dat je gevoelens onverminderd hartstochtelijk bleven, maar dat je - eindelijk! - de kunst verstaat die het bestaan zijn allerschoonste glans geeft: de kunst om vat te krijgen op ervaring, en haar langzaam rond te draaien in het licht.
