Ik herlees Toergenjevs “Vaders en zonen”.
Anna Sergejevna zweeg even: ‘Hebt u dan geen greintje gevoel voor kunst?’ Vroeg ze, en ze leunde met haar elleboog op de tafel, waarmee ze haar gezicht dichter bij dat van Bazarov bracht. ‘Hoe kunt u daar nu buiten?’
‘Waar is kunst dan wel voor nodig, als ik vragen mag?’
‘Alleen al om mensen te kunnen begrijpen en bestuderen.’
Bazarov lachte spottend. ‘Ten eerste is daar de levenservaring voor, en ten tweede kan ik u vertellen dat het bestuderen van individuele personen niet de moeite waard is. Alle mensen lijken op elkaar, zowel naar lichaam als naar geest; ieder van ons heeft hersenen, een milt en een hart, onze longen zijn op eenzelfde manier gebouwd; en ook de zogenaamde geestelijke eigenschappen zijn bij iedereen gelijk: kleine variaties betekenen niets. Één exemplaar volstaat om een uitspraak te doen over alle anderen. Mensen zijn als bomen in het bos: geen botanicus gaat zich met elke afzonderlijke berk bezighouden.’
Een psycholoog is geen botanicus, denk ik dan. En toch stemt het tot nadenken…
