Omdat schoonheid…

      

Uit een Louis Vuiton-reportage, voor Vogue, “L’invitation au voyage”, door Inez & Vinoodh.

Omdat ik soms niet weet hoe schoonheid te definiëren.

Omdat ik soms niet weet hoe kunst te definiëren.

Omdat het allemaal door elkaar begint te lopen.

Omdat het evenwicht in gedrang komt.

Honderd-en-een redenen. 

Omdat het niet goed voelt.

Omdat het beter voelt.

Omdat schoonheid blijvend is.

Opdat schoonheid moet blijven.

G

In rede gebroken

 

Lina Scheynius, zonder titel

De rede lijkt gebroken,

En alle mensen zwijgen,

Een vogel stopt met fluiten,

De deur klapt zachtjes dicht,

De rede lijkt gebroken,

De wolken zullen wijken,

De zon heeft niet geschenen,

Een raampje remt het licht,

De rede lijkt gebroken,

Tussen de sneeuwhaas en zijn vlucht,

Tussen de muizen en de spouwen,

Tussen het woord en een gedicht,

In de angst voor het verdwijnen,

In verdriet om wat er komt,

In het donker van de kelder,

In de meerderheid gezwicht.

Gedicht in proza

 

Heinrich Gogarten, “Winteravond in Hamburg”, 1892

Nog maar een keer Toergenjev dan. Als een gedicht in proza. Omdat ik het niet beter kan:

Het was een witte winter met de wrede stilte van wolkenloze vorst, met dikke, knarsende sneeuw, roze rijp op de bomen, een bleek smaragdgroene hemel, rookmutsen boven de schoorstenen, damp die naar buiten wolkje zodra ergens een deur openging, frisse gezichten in de bijtende kou en de jachtige draf van verkleumde paarden. De januaridag liep al ten einde; de avondkleden perste de roerloze lucht nog sterker samen en de bloedrode zonsondergang vervaagde vlug.

Gelukkig heb ik mijn boeken nog! Omdat de wereld er niet beter op wordt!

Zijde zwart

 

Thérèse Schwartze, “Portret van Lizzy Ansingh”, 1902 

Zijde zwart

Een zware gedachte

Brengt zwakjes wat licht

In mijn zware gedachten

Brengt zwakjes zekerheid

Die ik zelden verwachte

In mijn zwakke gedachten

In mijn zware verwachten

Zoals de zeven zijden 

                               inzicht brachten

Die ik eerder nog 

                                   zo vaak verachtte.

Sombere dag, mooie foto

 

Saint-Tropez, 1968

Omdat het vandaag zo’n sombere dag was, deze foto, van Brigitte natuurlijk, om me een klein beetje op te vrolijker.n. Om me te herinneren hoe mooi het leven oma kan zijn. Als je het niet voelt moet je het creëren. Zoals God ooit de vrouw creëerde. Om ons af te leiden van de dood. En van de grauwe dagen in ons leven.

Sombere dag. Mooie foto. Meer ga ik niet schrijven vandaag.

Wimke’s klein memoriam

 

Tegen Volendam, 12 augustus 1967. Wim zit rechts-beneden. Ik herken nog Schmidt
Hansen, Peter Kemper, Pim Doesburg, Willy van der Kuijlen, Daan Schrijvers
(de enige met wie Wim later nog contact bleef houden). Allemaal zijn ze dood intussen.

Wim van den Dungen is dood. Toen ik als jongetje begon te voetballen was hij de trots van het dorp: Wimke voetbalde bij PSV! Wimke zeiden ze toen, want groot is hij nooit geweest. Na zijn profcarrière heb ik zelf nog even met hem gevoetbald. En getennist. Toen was je met veertig al ontzettend oud als sporter. Maar Wim was nog altijd beter dan de rest.

Soms ging hij in de jaren tachtig nog naar PSV kijken. Hij mocht voor niks binnen, zonder een ereplaats te krijgen. Alleen een enkele suppoost herkende hem nog, zei hij, en die stak dan zijn vinger op: “Hé Wimke”. Voor Wim was dat genoeg.

Wim die vond dat Cruijff Van Beveren en Van der Kuilen op een nare manier geflikt had. Sommige mensen vinden dat offers nodig zijn. Niet altijd de aardigste mensen. Wim was niet zo.

Maar toch, het voetbalveld kon hij soms anders zijn. Dominanter. Bepalend. Stopper-spil stond hij, zo noemde wij dat toen. Hij rookte als een ketter, ook in de rust, wat mij met mijn cara stoorde. Maar je zei niks, niet tegen Wim. Ook in de kantine walmde het mistig van de rook. Niet alles verandert ten slechte. Tenminste voor mij. Voor Wim weet ik het niet. Zijn laatste jaren waren niet zijn beste.

Ik vertelde het mijn moeder die met Wim gewerkt heeft en hem goed kende. “Och wat jammer”, zei ze, “Ik heb pas nog aan hem zitten denken: die zou ik nog wel een keer tegen willen komen, Wim was altijd zo aardig, hij leek altijd blij je te zien”. Wim was een bescheiden jongen. Maar ook die gaan dood. Net als de mensen die vinden dat er geofferd moet worden. Net als iedereen. Hij scoorde ooit tegen Real Madrid, in Bernabeu. Kleine jongetjes dromen ervan. Voor God en de wereld maakt het allemaal niet uit…

Uit het interview “Een stuiver tussen de guldens” in 1-0, 1971

Kiezen en de angst

 

Peter Ilsted, “Interieur met rode sjaal”, 1913

Waarom is het zo moeilijk beslissingen te nemen?

Kiezen is moeilijk. Wanneer we een keuze maken sluiten we tegelijkertijd een heleboel mogelijkheden uit. Bij het kiezen van een partner, een carrièrepad, een opleiding, zien we af van alle andere mogelijkheden.hoe meer we tegen grenzen aanlopen, hoe meer we de mythe moeten loslaten dat we uitzonderlijk zijn, alles kunnen, nooit zullen sterven, en immuun zijn voor biologische wetten. Dat zegt Irvine Yalom. Heidegger definieerde de dood als de onmogelijkheid van verdere mogelijkheden. Beslissingen is misschien daarom wel zo moeilijk omdat het ons voert naar het domein van de eindigheid en de grondeloosheid, twee gebieden die omgeven zijn van existentiële angst. 

De dood is een toestand waarin geen verandering meer mogelijk is. 

Alles is vergankelijk en alternatieven sluiten elkaar uit.

Generaties en waarheid

 

‘Wel, hier lig ik, aan de voet van een hooischelf… Het piepkleine plekje dat ik inneem is zo miniem vergeleken bij de rest van de ruimte waar ik niet ben en waar ik geen rol speel; en het stukje tijd waarin ik leef is zo nietig vergeleken met de eeuwigheid waarin ik er niet was en niet zal zijn… Maar in dit atoom, in dit mathematisch puntje circuleert bloed, werken hersenen, ontstaan ook nog verlangens… Wat een dwaasheid! Wat een onzin!’

‘Mag ik erop wijzen dat wat je daar zegt voor alle mensen geldt…’

‘Je hebt gelijk. Ik bedoel dat zij, mijn ouders, dus bezig zijn en zich niet druk maken om hun eigen nietigheid, het vliegt ze niet naar de keel… Ik daarentegen… Ik voel alleen maar verveling en woede.’

Ik lees “Vaders en zonen” anders dan veertig jaar geleden. Ik ben niet meer voortdurend verliefd, zoals ik toen was, zoals Toergenjev zijn hele leven was. Ik heb cliënten met doodsangst, die de grote, overweldigende en angstaanjagende waarheid nauwelijks aankunnen. Ik ben anders. De ene generatie is de andere niet. En toch ben ik dezelfde. Tot in de eeuwigheid. Toergenjev is een groot schrijver. Toen, en nog steeds.

Alles is waar…

Doen alsof

 

Baccio Maria Bacci, “Namiddag in Fiesole” (detail),1926-29.

Ik doe 

maar 

alsof

Maar ik heb 

mezelf 

wel door

Toch doe ik 

bij voortduring

Alsof ik het 

allemaal 

niet 

hoor

Mooi lezen

 

Mooi lezen,

Mooi mag je wezen,

Mooi mag je lezen,

Mooie synthese,

Leidt ons af 

                                           van de dood die we vrezen,

Al wat er mooi is,

Al wat we lezen.