Labels

vrijdag 27 juni 2025

Mitleid

 
Frédéric Valloton, “Het zieke meisje”, 1892

Stefan Zweig wekt in zijn roman “Ongeduld” het concept van medelijden uit. ‘Mitleid’ in het Duits. Zo schrijft hij het volgende:

Ik weet dat het geen zin heeft zich een genot te ontzeggen omdat het anderen ontzegd is, zichz LF een geluk te verbieden omdat iemand anders ongelukkig is. Ik weet dat elke seconde dat wij lachen en onnozele grappen maken, ergens iemand in zijn bed ligt te reutelen en sterft, en dat achter duizenden vensterbanken ellende schuilgaat en mensen hongerlijden, dat er ziekenhuizen, steengroeven en koolmijnen zijn, dat op fabrieken, in kantoren, in tuchthuizen tallozen moeten zwoegen, dag in dag uit, en dat de nood van niemand er minder op wordt als weer een aner zich zinloos kwelt. Ik weet maar al te goed: als je zou proberen je alle ellende voor te stellen die er op een en hetzelfde moment op deze aarde is, dan zou het je de slaap benemen en iedere lach in je mond smoren. Maar steeds is het toch niet het gedachte, het verbeelde lijden dat je verplettert en vermorzelt; alleen wat de ziel met meevoelende ogen daadwerkelijk heeft gezien, kan haar waarachtig tot ontzetting brengen.

Ik plak deze observatie op mijn werk als psycholoog. Al het leed in de wereld gaat mij minder aan het hart dan het leed van mijn cliënten. Zweig noemt dat “meegaan in het lijden”. Daar hoort een oprechtheid die alleen gevonden kan worden in het individuele contact. Al de rest is humbug en sentimentaliteit.